İçeriğe atla

Yapay et

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Dünyanın ilk yapay etle hazırlanmış hamburgerinin 5 Ağustos 2013 tarihinde Londra'da düzenlenen bir basın toplantısında kızartılarak sunulması

Yapay et veya diğer bilinen adı ile kültürlü et, etin hayvan hücrelerinin in vitro hücre kültürlenmesi yoluyla laboratuvar ortamında üretildiği bir hücresel tarım şeklidir.[1][2][3] Yapay et, rejeneratif tıpta öncü olan doku mühendisliği teknikleri kullanılarak üretilmektedir.[4] Jason Matheny, 2000'li yılların başında yapay et üretimi üzerine bir makale[5] yazdıktan sonra bu konsepti popüler hale getirmiştir ve in-vitro et araştırmalarına adanmış dünyanın ilk kar amacı gütmeyen kuruluşu olan New Harvest'ı kurmuştur.[6] Yapay et, İklim değişikliğini hafifletme[3] potansiyelinin yanı sıra yapay et üretiminin çevresel etkilerini, hayvan refahını, gıda güvencesini ve insan sağlığını iyileştirme potansiyeline sahiptir.[1][7][8][9][10][11][12]

Et Devrimi, Maastricht Üniversitesi'nden Mark Post'un Dünya Ekonomik Forumu'nda in vitro et hakkında bir konferansı

2013 yılında Mark Post, bir hayvanın dokusundan üretilmiş bir hamburger köftesi geliştirdi. O zamandan beri, diğer yapay et prototipleri medyanın dikkatini çekti: SuperMeat, “Tavuk” burgerine tüketici tepkisini test etmek için Tel Aviv'de “The Chicken”[13] adında bir “çiftlikten tabağa” restoran açarken,[14] “dünyanın ilk ticari yapay et satışı” Aralık 2020'de Singapur'daki 1880 adlı restoranda gerçekleşti ve burada ABD'li Eat Just firması tarafından üretilen yapay et satıldı.[15]

Gelişmiş ülkelerde tüketimin büyük bir kısmını oluşturan domuz, sığır ve tavuk gibi yaygın etlere odaklanılırken,[16] Orbillion Bio gibi şirketler geyik, kuzu, bizon ve Wagyu bifteği gibi yüksek kaliteli veya sıra dışı etlere odaklanmıştır.[17] Avant Meats 2021'de yapay et olarak orfozu piyasaya sürerken,[18] diğer şirketler farklı balık türlerini ve diğer deniz ürünlerini takibe almıştır.[19]

Üretim süreci, şirketler ve araştırma kurumları tarafından sürekli olarak geliştirilmektedir.[20] Yapay et uygulamaları etik,[21] sağlık, çevre, kültürel ve ekonomik tartışmalara yol açmıştır.[22] Sivil toplum kuruluşu Good Food Institute tarafından yayınlanan veriler, 2021 yılında yapay et şirketlerinin Avrupa'da 140 milyon dolar gelir elde ettiğini ortaya koymuştur.[3] Yapay et İsrail'de seri olarak üretilmektedir.[23] Yapay et servisi yapan ilk restoran 2021 yılında Singapur'da açılmıştır.[24] Bununla birlikte yapay et henüz yaygın bir durumda değildir.

Geleneksel etten farkları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapay etin büyük ölçekli üretimi için büyüme hormonu kullanılması ihtimali bulunmaktadır.[25][26] Yapay et steril bir ortamda üretildiği için antibiyotik kullanımına gerek yoktur.[27] Günümüzde, antibiyotiklerin yaygın olarak kullanılması, insanlarda antibiyotik direncinin başlıca nedenidir.[28] Dünya Sağlık Örgütü'ne göre antimikrobiyal direnç, 2050 yılına kadar yılda 10 milyon ölüme yol açacağı öngörülen[29] “küresel halk sağlığı için giderek daha ciddi bir tehdit haline gelmekte ve tüm hükümet sektörleri ve toplum genelinde harekete geçilmesini gerektirmektedir”. [30] Yapay et, insan sağlığına yönelik bu büyük riskin azaltılmasına yardımcı olacak etkili bir çözüm sağlayabilir.

Araştırmacılar, omega-3 yağ asitlerinin yapay et açısından sağlık konusunda bir artıya sahip olduğunu öne sürmüşlerdir.[31] Benzer bir şekilde, geleneksel etin omega-3 yağ asidi içeriği, hayvanların beslenmesinde değişiklik yaparak da artırılabilir.[32] Şu anda İspanya'da, tipik olarak kırmızı et tüketimiyle ilişkilendirilen kolesterolü ve kolon kanseri riskini azaltabilecek daha sağlıklı yağlara sahip yapay eti geliştirmek için araştırmalar yürütülmektedir.[33] Time dergisinin bir sayısında, hücre kültürüyle yapılan işlemin etin bakteri ve hastalıklara maruz kalmasını da azaltacağı öne sürülmüştür.[34]

Sıkı bir şekilde kontrol edilen ve öngörülebilir ortam nedeniyle yapay et üretimi dikey tarımla karşılaştırılmıştır. Bazı yapay et destekçileri, pestisit ve fungusit gibi tehlikeli kimyasallara maruz kalmayı azaltma açısından yapay etin dikey tarımla benzer faydalara sahip olacağını öngörmüştür.[35] Bunun yanı sıra yapay et üretiminin sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin araştırma konusunda da eksiklikler bulunmaktadır.

Sunilik[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapay et, geleneksel etle aynı kas hücreleri, yağ ve destek hücrelerinin yanı sıra kan damarlarından[36] oluşsa da, bazı tüketiciler yüksek teknolojili üretim sürecini kabul edilemez bulabilmektedir. Yapay et sahte veya “Frankenmeat” olarak tanımlanmıştır.[37] Öte yandan yapay et, organik biyolojik üretimde kullanılmasa da fabrika çiftliklerinde yetiştirilen et ve deniz ürünlerinde yaygın olarak kullanılan yapay hormonlar, antibiyotikler, steroidler, ilaçlar ve GDO'lar olmadan da üretilebilir. Eğer bir yapay et ürünü görünüm, tat, koku, doku veya diğer faktörler açısından farklıysa, geleneksel olarak üretilen etle ticari olarak rekabet edemeyebilir. Kemik ve kardiyovasküler sistem eksikliği, bu parçaların mutfakta kayda değer katkılar sağladığı yemekler için bir dezavantajdır. Kemik ve/veya kan eksikliği, bufalo kanadı gibi birçok geleneksel et hazırlığının bazı insanlar için daha lezzetli olmasını sağlayabilir. Ayrıca, kan ve kemikler gelecekte potansiyel olarak yetiştirilebilir.[38][39][40]

Tüketicinin kabulü[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüketicinin kabulü yapay et açısından oldukça kritiktir.[41][42] Çin, Hindistan ve ABD'de yapay etin kabulünü inceleyen bir çalışma, “dünyanın en kalabalık üç ülkesinde yapay etin yüksek düzeyde kabul gördüğünü ortaya koymuştur.”[43] Yapay etin tüketici tarafından kabul edilmesine ilişkin çeşitli potansiyel faktörler tespit edilmiştir. Sağlıklılık, güvenlik, besinsel özellikler, sürdürülebilirlik, lezzet ve düşük fiyat, katkıda bulunan faktörlerdir.[44] Yapılan bir çalışmada, yapay etin açıklanması için son derece teknik bir dil kullanılması, kamuoyunun bu kavrama karşı daha olumsuz bir tutum sergilemesine yol açmıştır.[45] Yapılan bir çalışmada, yapay etin üretim yönteminden ziyade nihai ürüne vurgu yapacak şekilde tanımlanmasının kabulü artırmak için etkili bir yol olduğu öne sürülmüştür.[46]

Standartlaştırılmış tanımların kullanılması, yapay etin tüketici tarafından kabulüne ilişkin gelecekteki araştırmaları iyileştirecektir. Mevcut çalışmalar, benzer anket popülasyonlarına rağmen, genellikle büyük ölçüde farklılık gösteren kabul oranları bildirmiştir.[47] BlueNalu'nun CEO'su Lou Cooperhouse, Red to Green Podcast'te “hücre bazlı” ve “hücre kültürlü” terimlerinin, geleneksel etten farklılaştırmak için uygun terimler olduğunu ve aynı zamanda hangi süreçle yapıldığının açık olduğunu paylaşmıştır.[48] Bu açıklamaların etiketlemede nasıl kullanılacağı konusunda da bir sorun bulunmaktadır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde yapay etin tüketici için nasıl etiketlenmesi gerektiğini düzenleyen kapsayıcı bir federal mevzuat bulunmamaktadır. Geleneksel et üreticileri yapay et şirketlerinin “et” terimini kullanmasını engellemeye çalışırken, yapay et üreticileri bu kelimenin tüketicinin kabulü için gerekli olduğunu savunmaktadır.[49]

Küresel pazar tarafından kabulü değerlendirilmemiştir. Çalışmalar, tüketicilerin mevcut kabul düzeylerini belirlemeye ve bu değeri artıracak yöntemleri tanımlamaya çalışmaktadır. Yakın zamanda yapılan bir çalışma, tüketicilerin yapay et için belirli bir bedel ödemeye istekli olduğunu bildirmiş olsa da net cevaplar mevcut değildir.[44][45][46][50][51][52][53] Yaşlı nüfusun çok düşük bir yüzdesinin yapay eti kabul ettiği bildirilmiştir. Yeşil yeme davranışı, eğitim durumu ve gıda işi, bu nüfus için en önemli faktörler olarak gösterilmiştir.[52] Ayrıca, yapay etin üretim yöntemleri ile tüketici açısından lezzetini ilişkilendiren çalışmaların eksikliği de söz konusudur.

Regülasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Singapur, 2020 yılında dünyada yapay etinin satışına onay veren ilk ülke oldu. Singapur Gıda Ajansı, yapay et ürünlerinin onaylanması için sunulacak bilgilere ilişkin özel gereklilikler de dahil olmak üzere, yeni gıdaların güvenlik değerlendirmesine yönelik gereklilikleri hakkında kılavuz niteliğinde bir belge yayınlamıştır.[54]

Mart 2023'te Meloni hükümeti, insan ve hayvan tüketimi için yapay etin üretimini ve ticarileştirilmesini yasaklayan bir yasa tasarısını onaylamıştır.[55][56][57] Hükümetin gıda mirasını[58] korumayı amaçladığını söylediği bu hamle, bilim insanları da dahil olmak üzere, küresel çapta görülen serbestlik ve yasallaştırma[59] eğilimleriyle çeliştiği, yanlış yönlendirildiği[60] ve İtalya'da iklim değişikliğini daha da kötüleştirebileceği gerekçesiyle eleştirilmiştir.[61]Ekim 2023 itibariyle İtalyan hükümetinin yasa tasarısını geri çekmiş olduğu[62][63][64] ve Avrupa Birliği'nin iç pazarında engeller yaratılmasını önlemeyi amaçlayan bir prosedür olan Teknik Düzenleme Bilgi Sistemi bildirimini tasarı için geri çektiği bildirilmiştir.[65] İtalya Tarım Bakanı Francesco Lollobrigida, İtalya'nın Avrupa Birliği'ne sunduğu yapay eti karşıtı yasa tasarısının geri çekilmesinin “bir geri adım olmadığını”, bunun sebebinin hükümetin Avrupa Komisyonu tarafından reddedilme ihtimalini önlemek istemesi olduğunu ifade etmiştir. Tasarının geri çekilmeyeceğini ve ilerleyeceğini de sözlerine eklemiştir.[66] İtalya, Kasım 2023'te hükümetin tasarıyı onaylamasıyla yapay etini yasaklayan ilk ülke oldu.[67][68]

Yasal düzenlemelerin de çözümlenmesi gerekmektedir. Satışa sunulmadan önce Avrupa Birliği, Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve Kanada'da onaylı yeni gıda başvuruları gerekmektedir. Ayrıca Avrupa Birliği, 1 Ocak 2018 itibariyle yapay ürünü hayvansal ürünlerin ve üretimin onaylanmış bir şirket başvurusu ile güvenliğini kanıtlamasını şart koşmaktadır.[69] Eylül 2020'de Food and Drug Administration (FDA) ve United States Department of Agriculture (USDA) yapay eti ortaklaşa regüle etme konusunda anlaştı. Anlaşma kapsamında, FDA hücre toplama, hücre bankaları ve hücre büyümesi ve farklılaşmasını denetlerken, USDA insan tüketimine yönelik hücrelerden elde edilen gıda ürünlerinin üretimini ve etiketlenmesini denetlemektedir.[70] Missouri, Güney Karolina, Teksas ve Washington gibi bazı ABD eyaletleri, yapay et ambalajlarında et teriminin kullanımını sınırlayan yasalar çıkarmıştır.[71] Florida ve Alabama'da yapay et üretimi tamamen yasaklandı: Florida'da yasa gereği yapay etin üretimi ve satışı suç teşkil ederken, Alabama'da Ekim 2024'ten itibaren yapay etin üretimi, satışı ve dağıtımı yasak olacaktır.[72] Arizona, Kentucky, Tennessee ve Batı Virginia hükümetleri de benzer yasaları değerlendirmektedir.[73]

Yapay et üzerinde çalışan şirketler[değiştir | kaynağı değiştir]

Not: italik harflerle belirtilen tarihler gelecekte öngörülen başarı tarihlerini ifade etmektedir; bu tarihler değişebilir.

İsim Kuruluş Bölge Odak Yaklaşık maaliyet Pilot çalışma Pazara giriş
Aleph Farms 2017[74]  İsrail Sığır eti $3,000/kg üstü (Kasım 2019 iddiası)[75] Şubat 2022[76] Ocak 2024[77]
Appleton Meats[78][79] 2016  Kanada Sığır eti
Artemys Foods[80] 2019  ABD Yapay Et
Avant Meats 2018[81]  Hong Kong Balık proteini Kasım 2023[82]
Because Animals[83] 2018  ABD Evcil Hayvan Maması 2022 (Ağustos 2021 iddiası)[84]
Believer Meats

(eski Future Meat Technologies)
2018  İsrail Yapay Et $10/lb (2022 hedefi)[85] Haziran 2021[86] 2022 (Ekim 2019 iddiası)[87]
Bene Meat Technologies 2020  Çekya Evcil Hayvan Maması Kasım 2023[88]
Biftek[89] 2018[90]  Türkiye Kültür medyası
BioBQ[91] 2018  ABD
BlueNalu 2018  ABD Deniz ürünleri
BioTech Foods

(JBS[92] tarafından satın alındı)
2017[93]  İspanya Domuz eti[93] €100/kg (Temmuz 2019 iddiası)[94] 2020[95] 2024 ortası(Aralık 2021 iddiası)[92]
Cell Ag Tech 2018  Kanada Yapay Et
Cell Farm Food Tech 2018  Arjantin Yapay Et
CellX 2020[96]  Çin Domuz eti geleneksel kaynaklı domuz eti ile (2025 yılına kadar) maliyet eşitliğini hedeflemek.[97]
Clear Meat[98] 2019[98]  Hindistan Kümes hayvanları[98] 825 rupi/tavuk(Kasım 2020 iddiası)[99] 2022 (Mayıs 2019 iddiası)[100]
Cubiq Foods 2018  İspanya Yağ
Cultured Food Innovation Hub 2021[101]   İsviçre Yapay Et[101] 2022 (Eylül 2021 iddiası)[101]
Eat Just

(eski Hampton Creek)
2011  ABD Yapay Et €50/nugget (Ocak 2020 iddiası)[102] Yapılandırma sürecinde (Ocak 2020)[103] Aralık 2020: Singapur restoranları[104]
Ocak 2023'e kadar: alışveriş merkezleri ve gıda hizmetleri[105]
Haziran 2023: Amerika Birleşik Devletleri[106]
Finless Foods 2016[107]  ABD Ton balığı $7,000/lb (Şubat 2018 iddiası) Yapılandırma sürecinde (Ekim 2021)[108] Mayıs 2022 (restoranlar ve gıda hizmetleri)[109]
Fork & Goode 2018  ABD Yapay Et
Forsea Foods 2021  İsrail Deniz ürünleri
Future Fields 2017  Kanada Kültür ortamı
Gaia Foods 2019  Singapur Yapay Kırmızı Et
Gourmey 2019  Fransa Ciğer
Heuros 2017  Avustralya Evcil Hayvan Maması
Higher Steaks 2017  Birleşik Krallık Domuz eti £'Binlerce'/kg (Temmuz 2020 iddiası)[110]
Hoxton Farms 2020  Birleşik Krallık Yağ
IntegriCulture, Inc. 2015  Japonya Ciğer ¥20,000/kg (Temmuz 2019 iddiası)[111] 2021 (Temmuz 2020 iddiası)
Matrix Meats 2019  ABD Temel
Meatable[112] 2018  Hollanda Domuz eti Kasım 2023[113] Nisan 2024: AB'de halka açık tadım[113]
2024 sonu: Singapur'daki restoranlar[113]
2025: ABD (Nisan 2024 iddiası)[106]
Meatleo 2021  Kanada Sığır eti
Mewery 2020  Çekya Domuz eti 2025
Mirai Foods 2020   İsviçre Sığır eti 'ufak araba'/kg (Temmuz 2020 iddiası)
Mission Barns 2018  ABD Domuz eti
Mosa Meat 2015  Hollanda Sığır eti €60/kg (2020 hedefi)[114]

'88 kat daha ucuz' (Temmuz 2020 iddiası)
Kuruluyor (Mayıs 2020)[115] 2022 (Şubat 2020 iddiası)[116]
Motif FoodWorks 2019[117]  ABD Sığır eti 2021 4.çeyrek (Sığır eti Aromalandırıcı) (Ekim 2020 iddiası)[118]
Multus Media 2019  Birleşik Krallık Kültür medyası
Primeval Foods 2022  Birleşik Krallık

 ABD
Yaban hayvanı
SavorEat 2016[74]  İsrail Sığır eti 2021 ortası(restoranlarda) (May 2020 iddiası)[74]
Shiok Meats 2018[119]  Singapur Sığır eti[120] $3,500/kg (Ekim 2020 iddiası) 2021 (Mart 2020 iddiası)[119][121][122]
Shojinmeat Project[123]  Japonya
Steakholder Foods

(formerly MeaTech;

subsidiary: Peace of Meat)
2019  İsrail

 Belçika
Kaz ciğeri €15,000/kg (Mayıs 2020 iddiası)[124] Yapılandırma sürecinde; 2022 (Mayıs 2021 iddiası)<[125] 2023 (Aralık 2019 iddiası)[126]
SuperMeat 2015[74]  İsrail Kümes hayvanları $35/burger (Aralık 2020 iddiası)[127] Kasım 2020[128] 2022'de (Mayıs 2020 iddiası)[74]
Test restoranları Kasım 2020[128]
Upside Foods

(formerly Memphis Meats)
2015  ABD Kümes hayvanları $1,700/lb (Temmuz 2018 iddiası)[129] 4 Kasım 2021[130][131] Haziran 2023: ABD[106]
Vow[132] 2019[133]  Avustralya Kanguru US$1350/kg (Ağustos 2019 iddiası) Kasım 2022[134] Nisan 2024: Singapur restoranları[113]
2024: Avustralya&Yeni Zelanda (Şubat 2023 iddiası)[135]
Wildtype Foods 2016  ABD Somon 24 Haziran 2021[136]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Gaydhane, Mrunalini K.; Mahanta, Urbashi; Sharma, Chandra S.; Khandelwal, Mudrika; Ramakrishna, Seeram (2018). "Cultured meat: state of the art and future". Biomanufacturing Reviews. 3 (1). doi:10.1007/s40898-018-0005-1. 
  2. ^ Datar, I (January 2010). "Possibilities for an in vitro meat production system". Innovative Food Science & Emerging Technologies. 11 (1): 13-22. doi:10.1016/j.ifset.2009.10.007. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  3. ^ a b c De Lorenzo, Daniela (17 Mart 2022). "Dutch Parliament Approves Cultured Meat Tasting In The Netherlands". Forbes.com. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2022. 
  4. ^ Post, Mark (4 Aralık 2013). "Medical technology to Produce Food". Journal of the Science of Food and Agriculture. 94 (6): 1039-1041. doi:10.1002/jsfa.6474. PMID 24214798. 
  5. ^ Edelman, PD (3 Mayıs 2005). "Commentary: In Vitro-Cultured Meat Productionsystem". Tissue Engineering. 11 (5–6): 659-662. doi:10.1089/ten.2005.11.659. PMID 15998207. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2018. 
  6. ^ Schonwald, Josh (May 2009). "Future Fillet". The University of Chicago Magazine. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  7. ^ Post, Mark J.; Levenberg, Shulamit; Kaplan, David L.; Genovese, Nicholas; Fu, Jianan; Bryant, Christopher J.; Negowetti, Nicole; Verzijden, Karin; Moutsatsou, Panagiota (2020). "Scientific, sustainability and regulatory challenges of cultured meat". Nature Food. 1 (7): 403-415. doi:10.1038/s43016-020-0112-z. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  8. ^ Bryant, Christopher J (2020). "Culture, meat, and cultured meat". Journal of Animal Science. 98 (8): skaa172. doi:10.1093/jas/skaa172. ISSN 0021-8812. PMC 7398566 $2. PMID 32745186. 
  9. ^ Hong, Tae Kyung; Shin, Dong-Min; Choi, Joonhyuk; Do, Jeong Tae; Han, Sung Gu (2021). "Current Issues and Technical Advances in Cultured Meat Production: AReview". Food Science of Animal Resources. 41 (3): 355-372. doi:10.5851/kosfa.2021.e14. ISSN 2636-0772. PMC 8112310 $2. PMID 34017947. 
  10. ^ Treich, Nicolas (2021). "Cultured Meat: Promises and Challenges". Environmental and Resource Economics (İngilizce). 79 (1): 33-61. doi:10.1007/s10640-021-00551-3. ISSN 1573-1502. PMC 7977488 $2. PMID 33758465. 
  11. ^ Chriki, Sghaier; Ellies-Oury, Marie-Pierre; Hocquette, Jean-François (2022). "Is "cultured meat" a viable alternative to slaughtering animals and a good comprise between animal welfare and human expectations?". Animal Frontiers. 12 (1): 35-42. doi:10.1093/af/vfac002. PMC 8929989 $2. PMID 35311183. 
  12. ^ Hubalek, Sophie; Post, Mark J.; Moutsatsou, Panagiota (2022). "Towards resource-efficient and cost-efficient cultured meat". Current Opinion in Food Science. 47: 100885. doi:10.1016/j.cofs.2022.100885. 
  13. ^ Kolyohin, Nick (2 Temmuz 2021). "Feature: Israeli cultured meat company aims to redefine industry". Xinhua News Agency. 5 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021. 
  14. ^ Peters, Adele (5 Kasım 2020). "At the first lab-grown meat restaurant, you can eat a 'cultured chicken' sandwich". Fast Company. 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  15. ^ Scully, Matthew (17 Ocak 2021). "Hello Cultured Meat, Goodbye to the Cruelty of Industrial Animal Farming". National Review. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  16. ^ "What is the most consumed meat in the world?". 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  17. ^ "Investors eat up Orbillion Bio's plans for lab-grown Wagyu beef, elk and bison". 26 Nisan 2021. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  18. ^ "Lab-grown fish makes a debut in Hong Kong". 29 Ocak 2021. 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  19. ^ "Seafood Without The Sea: Will Lab-Grown Fish Hook Consumers?". 5 Mayıs 2019. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  20. ^ "Future Food - In Vitro Meat". futurefood.org. November 2018. 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2018. 
  21. ^ Chauvet, David J. (2018). "Should cultured meat be refused in the name of animal dignity?". Ethical Theory and Moral Practice. 21 (2): 387-411. doi:10.1007/s10677-018-9888-4. 
  22. ^ Rohrheim, A (June 2016). "Cultured Meat". Sentience Politics. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2018. 
  23. ^ "Cultured meat is now being mass-produced In Israel". Freethink.com. 26 Haziran 2021. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  24. ^ "Diners enjoy world's first restaurant meal made from lab-grown meat". BBC Science Focus Magazine (İngilizce). 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023. 
  25. ^ Edelman, P. D; McFarland, D. C.; Mironov, V. A.; Matheny, J. G. (2005). "In vitro-cultured meat production". Tissue Engineering. 11 (5–6): 659–662. CiteSeerX 10.1.1.179.588 $2. doi:10.1089/ten.2005.11.659. PMID 15998207. 
  26. ^ Marta Zaraska (19 August 2013). "Is Lab-Grown Meat Good for Us?". The Atlantic. 21 March 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 February 2016. 
  27. ^ "Could lab-grown meat prevent the next pandemic?". ZME Science (İngilizce). 2021-01-14. 30 January 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2022-01-12. 
  28. ^ Martin, Michael J.; Thottathil, Sapna E; Newman, Thomas B. (December 2015). "Antibiotics Overuse in Animal Agriculture: A Call to Action for Health Care Providers". American Journal of Public Health (İngilizce). 105 (12): 2409–2410. doi:10.2105/AJPH.2015.302870. ISSN 0090-0036. PMC 4638249 $2. PMID 26469675. 
  29. ^ "UN, global health agencies sound alarm on drug-resistant infections; new recommendations to reduce 'staggering number' of future deaths". UN News (İngilizce). 2019-04-29. 26 December 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2022-01-12. 
  30. ^ "Antibiotic resistance". www.who.int (İngilizce). 21 May 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2022-01-12. 
  31. ^ Macintyre, Ben (20 January 2007). "Test-tube meat science's next leap". The Australian. 2 November 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 November 2011. 
  32. ^ Azcona, J.O.; Schang, M.J.; Garcia, P.T.; Gallinger, C.; Ayerza, R. (2008). "Omega-3 enriched broiler meat: The influence of dietary alpha-linolenic omega-3 fatty acid sources on growth, performance and meat fatty acid composition". Canadian Journal of Animal Science. 88 (2): 257–269. doi:10.4141/cjas07081. 
  33. ^ "Spanish government invests €5.2 million in cultured meat project". foodnavigator.com (İngilizce). 20 January 2021. 26 October 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2022-01-12. 
  34. ^ Siegelbaum, D.J. (23 April 2008). "In Search of a Test-Tube Hamburger". Time. 22 January 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 April 2009. 
  35. ^ Despommier, D. (2008). "Vertical Farm Essay I". Vertical Farm. 1 July 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 June 2009. 
  36. ^ "World's first lab-grown steak is made from beef but slaughter-free". 18 December 2018. 28 June 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 March 2019. 
  37. ^ Kerr, Dara (February 19, 2016). "Lab-grown food: It's what's for dinner!". CNET. 1 July 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 July 2017. 
  38. ^ "Lab-Grown Blood To Be Trialled in the U.K." IFLScience. 27 June 2015. 1 June 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 March 2019. 
  39. ^ Bradley, Sian (12 September 2017). "How do you grow bone in a lab? Good vibrations". Wired UK. 4 April 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 March 2019. 
  40. ^ Pigott, George M.; Tucker, Barbee W. (1990). Seafood. CRC Press. s. 236. ISBN 978-0-8247-7922-1. 
  41. ^ Sharma, Shruti; Thind, Sukhcharanjit Singh; Kaur, Amarjeet (December 2015). "In vitro meat production system: why and how?". Journal of Food Science and Technology (İngilizce). 52 (12): 7599–7607. doi:10.1007/s13197-015-1972-3. ISSN 0022-1155. PMC 4648904 $2. PMID 26604337. 
  42. ^ Xiang, Ning; Zhang, Ximing (2023). "The challenges of bringing cultured meat to the market". Nature Reviews Bioengineering. 1 (11): 791–792. doi:10.1038/s44222-023-00075-z. 
  43. ^ Bryant, Christopher; Szejda, Keri; Parekh, Nishant; Desphande, Varun; Tse, Brian (27 February 2019). "A Survey of Consumer Perceptions of Plant-Based and Clean Meat in the USA, India, and China". Frontiers in Sustainable Food Systems. 3: 11. doi:10.3389/fsufs.2019.00011. ISSN 2571-581X. 
  44. ^ a b Gómez-Luciano, Cristino Alberto; de Aguiar, Luis Kluwe; Vriesekoop, Frank; Urbano, Beatriz (December 2019). "Consumers' willingness to purchase three alternatives to meat proteins in the United Kingdom, Spain, Brazil and the Dominican Republic" (PDF). Food Quality and Preference (İngilizce). 78: 103732. doi:10.1016/j.foodqual.2019.103732. 26 October 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 October 2020. 
  45. ^ a b Bryant, Christopher; Dillard, Courtney (3 July 2019). "The Impact of Framing on Acceptance of Cultured Meat". Frontiers in Nutrition. 6: 103. doi:10.3389/fnut.2019.00103. ISSN 2296-861X. PMC 6616100 $2. PMID 31334244. 
  46. ^ a b Siegrist, Michael; Sütterlin, Bernadette; Hartmann, Christina (May 2018). "Perceived naturalness and evoked disgust influence acceptance of cultured meat". Meat Science (İngilizce). 139: 213–219. doi:10.1016/j.meatsci.2018.02.007. PMID 29459297. 
  47. ^ Bryant, Christopher; Barnett, Julie (September 2018). "Consumer acceptance of cultured meat: A systematic review" (PDF). Meat Science (İngilizce). 143: 8–17. doi:10.1016/j.meatsci.2018.04.008. PMID 29684844. 9 March 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 December 2022. 
  48. ^ 3.7. Dairy and fish vs. cultured meat: the difference in perception, production and promotion with Raffael Wolgensinger CEO of FORMO and Lou Cooperhouse CEO of BlueNalu (İngilizce), 26 May 2021, 4 August 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2021-08-04 
  49. ^ Spring, Alexandra; Bence, Cydnee (October 18, 2022). "WHAT'S THE BEEF? DEBATES OVER CELL-CULTURED MEAT" (PDF). Labels Unwrapped. 25 October 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: October 25, 2022. 
  50. ^ Bryant, Christopher J.; Anderson, Joanna E.; Asher, Kathryn E.; Green, Che; Gasteratos, Kristopher (August 2019). "Strategies for overcoming aversion to unnaturalness: The case of clean meat" (PDF). Meat Science (İngilizce). 154: 37–45. doi:10.1016/j.meatsci.2019.04.004. PMID 30986669. 10 March 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 December 2022. 
  51. ^ Bryant, Christopher J.; Barnett, Julie C. (June 2019). "What's in a name? Consumer perceptions of in vitro meat under different names" (PDF). Appetite (İngilizce). 137: 104–113. doi:10.1016/j.appet.2019.02.021. PMID 30840874. 12 February 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 December 2022. 
  52. ^ a b Grasso, Alessandra C.; Hung, Yung; Olthof, Margreet R.; Verbeke, Wim; Brouwer, Ingeborg A. (15 August 2019). "Older Consumers' Readiness to Accept Alternative, More Sustainable Protein Sources in the European Union". Nutrients (İngilizce). 11 (8): 1904. doi:10.3390/nu11081904. ISSN 2072-6643. PMC 6723411 $2. PMID 31443177. 
  53. ^ Valente, Júlia de Paula Soares; Fiedler, Rodrigo Alonso; Sucha Heidemann, Marina; Molento, Carla Forte Maiolino (30 August 2019). Gao, Zhifeng (Ed.). "First glimpse on attitudes of highly educated consumers towards cell-based meat and related issues in Brazil". PLOS ONE (İngilizce). 14 (8): e0221129. Bibcode:2019PLoSO..1421129V. doi:10.1371/journal.pone.0221129. ISSN 1932-6203. PMC 6716657 $2. PMID 31469862. 
  54. ^ "SFA" (PDF). 4 December 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  55. ^ Dell'Anna, Alessio (2023-04-04). "Italy's waging a crusade against lab-grown meat. Does it have a point?". Euronews. 31 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-10-25. 
  56. ^ Sabelli, Chiara (2023-04-05). "Scientists protest Italy's ban on cultivated meat". Nature. doi:10.1038/d43978-023-00050-7. 25 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-10-25. 
  57. ^ Evans-Pritchard, Ambrose (2023-08-10). "Giorgia Meloni risks going the way of Liz Truss if she keeps defying the market". The Telegraph. ISSN 0307-1235. 2023-09-19 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-10-25. 
  58. ^ "Italy moves to ban lab-grown meat to protect food heritage". BBC News. 2023-03-29. 13 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-16. 
  59. ^ Malagoli, Silvia (2023-04-14). "Italy is set to ban lab-grown meat – here's why it should think again". The Conversation. 16 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-16. 
  60. ^ Giuffrida, Angela (2023-03-29). "Italian plan to ban lab-grown food criticised as misguided". The Guardian. ISSN 0261-3077. 13 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-16. 
  61. ^ Baker, Aryn (2023-04-12). "Italy Wants to be the First Country to Ban Lab-Grown Meat. That Would be a Big Climate Problem". Time. 16 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-16. 
  62. ^ "Carne coltivata: Italia fa retromarcia e non si oppone più. Figuraccia". Il Fatto Alimentare (İtalyanca). 2023-10-16. 30 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-10-25. 
  63. ^ "Il governo ha ritirato il divieto sulla carne coltivata in laboratorio". Wired Italia (İtalyanca). 2023-10-17. 23 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-10-25. 
  64. ^ "Dopo tanto rumore il governo ritira in silenzio il 'ban' sulla carne coltivata". Typo Media (İtalyanca). 2023-10-18. 30 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-10-25. 
  65. ^ Mathieu, Henry (2023-10-20). "Italy withdraws from EU process studying plan to ban cultivated-meat sales". Just Food. 16 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-16. 
  66. ^ "Divieto carne sintetica in Italia, Lollobrigida smentisce ritiro ddl". Sky TG24 (İtalyanca). 2023-10-18. 16 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-16. 
  67. ^ "Carne coltivata: il divieto è legge. Rissa sfiorata tra i deputati di +Europa e il presidente di Coldiretti". MF Milano Finanza (İtalyanca). 2023-11-16. 16 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-16. 
  68. ^ "Italy bans lab-grown meat in nod to farmers". BBC News (İngilizce). 2023-11-17. 18 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2023-11-18. 
  69. ^ Stephens, N (July 21, 2018). "Bringing cultured meat to market: Technical, socio-political, and regulatory challenges in cellular agriculture". Trends in Food Science & Technology. 78: 155–166. doi:10.1016/j.tifs.2018.04.010. PMC 6078906 $2. PMID 30100674. 
  70. ^ "USDA/FDA Launches Joint Webinar on Roles and Responsibilities for Cultured Animal Cell Human and Animal Food Products". United States Food and Drug Administration (İngilizce). FDA Center for Food Safety and Applied Nutrition. 2020-09-09. 28 October 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 October 2020. 
  71. ^ "Texas governor signs new labeling law for plant-based and cultivated meat". Food Dive (İngilizce). 9 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-01-09. 
  72. ^ Robledo, Anthony. "Alabama bans lab-grown meat, joining Florida among US states outlawing alternative proteins". USA TODAY. Erişim tarihi: 17 May 2024. 
  73. ^ Kainz, Natalie (May 2, 2024). "Florida bans lab-grown meat, adding to similar efforts in three other states". NBC News. May 4, 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: May 4, 2024. 
  74. ^ a b c d e "As Meat Shortages Spread Globally, These 6 Startups Offer Alternative Cuts". Calcalistech. 10 Mayıs 2020. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2020. 
  75. ^ Dieter De Cleene (12 Kasım 2019). "Wanneer ligt kweekvlees op ons bord?". Eos Wetenschap (dergi) (Felemenkçe). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  76. ^ "Aleph Farms' Space Program Has Lift Off as the Cultivated Steak Leader Reveals New HQ". Vegconomist. 17 Şubat 2022. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  77. ^ Mridul, Anay (17 Ocak 2024). "Israel Becomes First Country to Allow Sale of Cultured Beef". Green Queen. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. 
  78. ^ "Global Cultured Meat Market 2020-2024| Evolving Opportunities with Aleph Farms Ltd. and Appleton Meats | Technavio". www.businesswire.com (İngilizce). 22 Kasım 2019. 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022. 
  79. ^ Sagan, Aleksandra (18 Nisan 2019). "Lab-grown meat companies see opportunity for growth in Canada". CTVNews. 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2024. 
  80. ^ foodnavigator-usa.com (8 Haziran 2022). "Andreessen Horowitz leads $22m series A at SCiFi Foods: 'The first [cultivated meat co] we felt truly has the potential to both scale quickly and drastically reduce cost'". foodnavigator-usa.com (İngilizce). 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022. 
  81. ^ Sito, Peggy (17 Ağustos 2020). "Hong Kong protein alternatives start-up eyes juicy cut of sector forecast to reach US$630 billion by 2040". South China Morning Post. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  82. ^ "Hong Kong cultivated seafood start-up CEO on expansion plans, sustainability". South China Morning Post. 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2024. 
  83. ^ "Pets may soon be fed laboratory-grown meat". The Economist. 28 Ocak 2021. ISSN 0013-0613. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021. 
  84. ^ Peters, Adele (16 Ağustos 2021). "There are now lab-grown mouse-meat cookies for cats". Fast Company (İngilizce). 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2021. 
  85. ^ Kateman, Brian (17 Şubat 2020). "Will Cultured Meat Soon Be A Common Sight In Supermarkets Across The Globe?". Forbes. 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  86. ^ Ally Dunne (23 Haziran 2021). "Future Meat Technologies Launches World's First Industrial Cultured Meat Production Facility". PR Newswire. 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 
  87. ^ Shieber, Jonathan (10 Ekim 2019). "Lab-grown meat could be on store shelves by 2022, thanks to Future Meat Technologies". TechCrunch. 27 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  88. ^ Lopatka, Jan (10 Kasım 2023). "Czech firm Bene Meat gets EU registration for lab-grown meat for pet food". Reuters. 15 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  89. ^ "Biftek.co". biftek.co. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  90. ^ "Turkey's first lab-grown meat on its way". TRT World. 28 Kasım 2019. 16 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  91. ^ "In Texas, BioBQ is Betting on Brisket as the Next Big Thing for Cell-Based Meat". The Spoon (İngilizce). 12 Ekim 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022. 
  92. ^ a b "JBS takes over Bio Tech Foods". AgrarZeitung. 7 Aralık 2021. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021. 
  93. ^ a b Oliver Morrison (5 Kasım 2019). "'Everybody accepts the cultured meat trend is happening': Biotech Foods". Food Navigator (İngilizce). 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020. 
  94. ^ Vincent West (10 Temmuz 2019). "The €250,000 lab-grown burger could be a more palatable €9 in two years". Irish Independent (İngilizce). Reuters. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  95. ^ Agnieszka de Sousa (10 Aralık 2020). "Lab-Grown Meat Is Getting Closer to Supermarket Shelves". Bloomberg. 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021. [Aleph Farms Ltd.] is also working on a pilot plant. Companies such as BioTech Foods, SuperMeat and Eat Just have already started testing sites. 
  96. ^ "3D-Printed Meat Startup CellX Raises $4.3 Million in Funding". 3Dnatives (İngilizce). 13 Eylül 2021. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  97. ^ "A Chinese Biotech Startup Could Best Conventional Meat Prices by 2025". interestingengineering.com (İngilizce). 1 Ekim 2021. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  98. ^ a b c Deepsekhar Choudhury (25 Ocak 2020). "Clear Meat seeks to solve the problem of animal slaughter through its cell-based meat culture". Financial Express. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021. 
  99. ^ "Indian Cell-Based Meat Company Claims it Has Achieved Price Parity". Vegconomist. 30 Kasım 2020. 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021. 
  100. ^ "ClearMeat, India: "Our Target is to Accelerate Clean Meat Adoption in India"". Vegconomist. 6 Mayıs 2019. 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021. 
  101. ^ a b c Joint ventrue of Migros, Givaudan and Bühler. "Migros, Givaudan und Bühler gründen ein Labor für kultiviertes Fleisch". Luzerner Zeitung (Almanca). 15 Eylül 2021. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021. 
  102. ^ Corbyn, Zoë (19 Ocak 2020). "Out of the lab and into your frying pan: the advance of cultured meat". The Guardian. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  103. ^ Purdy, Chase (22 Ocak 2020). "A startup says it's building a US pilot plant for cell-based meat". Quartz. 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  104. ^ Damian Carrington (2 Aralık 2020). "No-kill, lab-grown meat to go on sale for first time". The Guardian. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020. 
  105. ^ Gary Scattergood (18 Ocak 2023). "World first: Singapore gives GOOD Meat approval to to[sic] commercialise serum-free media for cultivated meat". foodnavigator.com. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  106. ^ a b c Green Queen Team (22 Haziran 2023). "Breaking: Upside Foods, Eat Just Earn First USDA Approval To Sell Cultivated Meat in The U.S.: 'A Giant Step Forward'". Green Queen. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. 
  107. ^ Kowitt, Beth (19 Aralık 2017). "Silicon Valley and the Search for Meatless Meat". Fortune. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  108. ^ Alex Barreira (14 Ekim 2021). "The cell-cultivated meat revolution is starting, and these Bay Area startups are ready". San Francisco Business Times. 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 
  109. ^ Buxton, Amy (17 Mayıs 2022). "Finless Foods's Pokè-Style Plant-Based Tuna Now Available Across U.S." Green Queen (İngilizce). 3 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2023. 
  110. ^ Edwards, Charlotte (27 Temmuz 2020). "Higher Steaks Makes World's First Cell-Based Pork Belly". Green Queen. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 
  111. ^ Nakamura, Keita (15 Temmuz 2019). "Start-up dreams of feeding world with cheap lab-cultured meat". Kyodo News. Kyodo News. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020. 
  112. ^ Watson, Elaine (11 Şubat 2020). "Cell-based meat in focus: In conversation with Meatable, Finless Foods, New Age Meats". Food Navigator. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 
  113. ^ a b c d Mridul, Anay (17 Nisan 2024). "Exclusive: Meatable Hosts EU-First Cultivated Meat Tasting Event". Green Queen. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. 
  114. ^ Leonie Hosselet (6 Şubat 2017). "Van het lab naar een bord is een lange weg voor kweekvlees". Trouw (Felemenkçe). 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  115. ^ "Mosa Meats Announces it Has Reduced Production Costs by 88 Times". Vegconomist. 23 Temmuz 2020. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  116. ^ Martine Kamsma (7 Şubat 2020). "De race om kweekvlees". NRC Handelsblad (Felemenkçe). 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
  117. ^ Splitter, Jenny (15 Ağustos 2019). "This New Animal-Free Ingredient Company Just Raised Another $27.5 Million In Funding". Forbes. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  118. ^ Shieber, Jonathan (1 Ekim 2020). "Motif FoodWorks preps commercial production for its first ingredient". TechCrunch. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  119. ^ a b Yu, Doris (24 Haziran 2020). "Singapore's Shiok Meats bags $3m in bridge funding ahead of series A". Tech in Asia. 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 
  120. ^ "Upside Foods approved to sell cell-cultivated chicken in US; Shiok Meats pauses cell-cultivated seafood development". seafoodsource.com. 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2024. 
  121. ^ Silverberg, David (24 Mart 2020). "Could synthetic fish be a better catch of the day?". BBC News. 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 
  122. ^ Aravindan, Aradhana; Teo, Travis (28 Ocak 2020). "Singapore's Shiok Meats hopes to hook diners with lab-grown shrimp". Reuters. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 
  123. ^ "Default Parallels Plesk Panel Page". shojinmeat.com. 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  124. ^ Yves Degroote (8 Mayıs 2020). "Belgisch bedrijf bouwt 2 labo's voor kweekvlees". VTM (Felemenkçe). 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  125. ^ Bert Broens, Jens Cardinaels (14 Mayıs 2021). "Plannen voor Belgische proeffabriek voor kweekvet". De Tijd (Felemenkçe). 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2021. 
  126. ^ Dieter De Cleene (17 Aralık 2019). "Vlaanderen investeert in kweekvlees". Eos Wetenschap (dergi) (Felemenkçe). 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  127. ^ Oliver Holmes (4 Aralık 2021). "I tried the world's first no-kill, lab-grown chicken burger". The Guardian. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 
  128. ^ a b Jonah Mandel (23 Haziran 2021). "Lab-grown chicken 'food revolution' gathers pace at Ness Ziona eatery". Times of Israel. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 
  129. ^ Chris Dart (4 Mayıs 2020). "Documentary 'Meat the Future' shows us the possible future of meat". Canadian Broadcasting Corporation. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  130. ^ Katie Spalding (8 Kasım 2021). "World's Most Advanced Lab-Grown Meat Facility Opens In California". IFLScience. LabX Media Group. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
  131. ^ Brian Kateman (30 Kasım 2021). "11 Plant-Based And Alternative Protein Trends To Watch For In 2022". Forbes. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
  132. ^ Bronner, Stephen J. (24 Ekim 2019). "Lab-grown meat also creates an unexpected benefit: ethical zebra burgers". Inverse. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  133. ^ Cherney, Mike (8 Ağustos 2019). "Lab-grown kangaroo meat: it's what's for dinner?". Wall Street Journal. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  134. ^ Sier, Jessica (2 Ekim 2022). "The new factory making meat that's illegal to eat". Australian Financial Review. 6 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022. 
  135. ^ "Vow Begins Regulatory Approval Process to Launch Cultivated Quail in Australia by 2024 - vegconomist - the vegan business magazine". vegconomist - the vegan business magazine. 28 Şubat 2023. 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2024. 
  136. ^ Alex Barreira (25 Haziran 2021). "Sushi grown in a lab? A S.F. startup just unveiled the world's first cell-cultured seafood production facility." San Francisco Business Times. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021.